Hướng dẫn trồng, chăm sóc và thu hoạch dưa leo

Dưa leo (tên khoa học: Cucumis sativus) là một loại rau phổ biến, thường được sử dụng trong các món salad mùa hè nhờ độ giòn mát của nó. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách trồng, chăm sóc và thu hoạch dưa leo tại nhà, giúp bạn có được vườn dưa leo tươi ngon.

Giới thiệu về cây dưa leo

Dưa leo có hai loại chính: dưa leo leo giàn và dưa leo bụi.

• Dưa leo leo giàn: Loại này phổ biến nhất, phát triển trên các dây leo mạnh mẽ và có lá lớn tạo bóng mát. Khi được chăm sóc đúng cách, dưa leo leo giàn sẽ cho năng suất cao. Loại này phát triển tốt nhất khi được huấn luyện để leo lên giàn hoặc hàng rào. Do phát triển trên giàn, quả dưa leo sẽ sạch hơn so với khi phát triển trực tiếp trên mặt đất, thường sẽ nhiều hơn và dễ thu hoạch hơn.
• Dưa leo bụi: Thích hợp với những vườn nhỏ và trồng trong chậu. Loại này dễ dàng quản lý và không chiếm nhiều diện tích, phù hợp với những người có không gian hạn chế.

Dưa leo ngoài trời có thể chịu được khí hậu mát hơn và thường có vỏ thô hoặc gai. Dưa leo nhà kính cần nhiệt độ ấm hơn và sự bảo vệ nhiều hơn. Một số giống có thể trồng cả trong nhà và ngoài trời.

Nếu bạn muốn làm dưa muối, hãy chọn các giống được lai tạo đặc biệt cho mục đích này có bán ở các cửa hàng hạt giống. Để dưa muối giòn, hãy chế biến chúng trong vài giờ sau khi thu hoạch.

Trồng cây dưa leo

Hoa cái trên cây dưa leo

Chọn địa điểm trồng

• Chọn nơi có ánh nắng đầy đủ, ít nhất 6-8 giờ ánh sáng trực tiếp mỗi ngày. Dưa leo thích ánh sáng và nhiệt độ ấm áp!
• Dưa leo cần đất màu mỡ. Trước khi trồng, hãy bổ sung khoảng 5 cm phân chuồng hoai mục hoặc phân compost và trộn đều vào đất đến độ sâu khoảng 15-20 cm. Đất nên ẩm nhưng thoát nước tốt và có độ pH khoảng 6.5-7.0.

Cải thiện đất

• Nếu đất có nhiều đất sét, cải thiện bằng cách bổ sung chất hữu cơ.
• Nếu đất nặng và dày, thêm vào đất than bùn, compost hoặc phân chuồng hoai mục.
• Đối với các vườn ở miền Bắc, đất nhẹ và cát là tốt nhất vì chúng ấm nhanh vào mùa xuân.

Thời điểm trồng

• Trong nhà: Gieo hạt trong nhà khoảng 3 tuần trước khi chuyển ra ngoài. Duy trì nhiệt độ đất khoảng 21°C. Gieo hai hạt mỗi chậu, sau khi nảy mầm, giữ lại cây mạnh hơn.
• Ngoài trời: Gieo hoặc trồng cây con sau đợt sương giá cuối cùng ít nhất 2 tuần. Đất nên có nhiệt độ ít nhất 21°C để hạt nảy mầm. Có thể làm ấm đất bằng cách phủ nhựa đen trước khi trồng.

Khoảng cách trồng

• Gieo hạt sâu 2.5 cm và cách nhau 90-150 cm, tùy thuộc vào giống.
• Nếu dùng giàn, khoảng cách giữa các cây là khoảng 30 cm.
• Có thể trồng dưa leo theo đụn đất cách nhau 30-60 cm, mỗi đụn trồng 2-3 hạt. Khi cây cao 10 cm, tỉa chỉ để lại một cây mỗi đụn.

Kỹ thuật trồng

• Sau khi gieo hạt, phủ lớp mùn hữu cơ để giữ ẩm và ngăn chặn sâu bệnh.
• Dùng giàn để cây leo lên, giúp bảo vệ quả khỏi tiếp xúc với đất ẩm, giảm nguy cơ sâu bệnh.

Chăm sóc cây dưa leo

Tưới nước

• Tưới nước đều đặn, ít nhất 5 lít nước mỗi tuần, vào buổi sáng hoặc chiều để tránh bệnh lá. Dưa leo cần nước liên tục và đều đặn. Nếu thiếu nước hoặc tưới không đều, quả sẽ bị đắng.
• Tưới chậm vào buổi sáng hoặc chiều, tránh làm ướt lá để ngăn ngừa bệnh lá. Nếu có thể, dùng hệ thống tưới nhỏ giọt để giữ lá khô.

Bón phân

• Nếu đã bón chất hữu cơ trước khi trồng, có thể chỉ cần bổ sung phân compost hoặc phân chuồng hoai mục một cách định kỳ.
• Bón phân lỏng 5-10-10 mỗi 3 tuần sau khi cây bắt đầu nở hoa. Tránh bón quá nhiều phân để không làm quả bị biến dạng.

Bảo vệ cây con

• Dùng lưới hoặc giàn để bảo vệ cây non khỏi sâu bệnh và côn trùng. Che cây non bằng giàn hoặc lưới nếu có sâu bệnh xuất hiện.
• Khi cây cao 10 cm, tỉa bớt để khoảng cách giữa các cây khoảng 45 cm.

Trồng dưa leo trong nhà kính

• Trồng dưa leo trong nhà kính cần sự chăm sóc đặc biệt. Dùng cọc tre, dây thép hoặc lưới để cây leo lên.
• Tỉa ngọn khi cây đạt đến đỉnh giàn để kích thích phát triển nhánh bên.
• Loại bỏ hoa đực nếu không trồng giống chỉ có hoa cái để tránh quả bị đắng.

Thu hoạch dưa leo

• Dưa leo thường chín sau khoảng 6 tuần từ khi trồng.
• Thu hoạch dưa leo khi chúng đạt kích thước 15-20 cm đối với giống dưa ăn tươi và 5-10 cm đối với giống dưa muối.
• Sử dụng dao hoặc kéo để cắt quả tránh làm tổn thương dây leo. Nên thu hoạch dưa khi quả còn xanh và hạt chưa cứng để quả có chất lượng tốt nhất.

Cách bảo quản dưa leo

• Dưa leo chứa hơn 90% nước, nên cần bọc kín trong màng bọc thực phẩm để giữ ẩm.
• Bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vòng 7-10 ngày.

Sâu bệnh thường gặp

Bệnh phấn trắng trên cây dưa leo

• Bệnh thán thư: Gây đốm màu vàng/nâu/tím/đen trên lá và quả. Loại bỏ cây bị nhiễm và cải thiện thoát nước.
• Bệnh phấn trắng: Gây giảm năng xuất và chất lượng quả.
• Rệp: Gây biến dạng lá và hoa. Dùng xịt nước để loại bỏ hoặc xà phòng diệt côn trùng.
• Bệnh thối đuôi hoa: Do thiếu canxi, thường do rễ không hấp thụ đủ nước. Tưới đều và dùng mùn giữ ẩm.
• Bọ dưa: Gây hại bằng cách ăn lá và hoa. Dùng tay bắt hoặc phun nước để loại bỏ.

Mẹo nhỏ khi trồng dưa leo

• Trồng dưa leo vào buổi sáng sớm khi trời còn mát mẻ sẽ giúp cây phát triển tốt hơn và ít bị sâu bệnh tấn công.
• Khi làm dưa muối, hãy trồng thêm thì là (dill), một loại thảo mộc phổ biến khi làm dưa muối.

Vấn đề không đậu trái của cây dưa leo

Nếu cây dưa leo của bạn không đậu trái, thông thường nguyên nhân không phải là do bệnh. Có khả năng đây là vấn đề thụ phấn. Những hoa đầu tiên thường là hoa đực. Để cây dưa leo đậu trái, cần phải có cả hoa cái và hoa đực nở cùng lúc. Điều này có thể không xảy ra sớm trong vòng đời của cây, vì vậy hãy kiên nhẫn. (Hoa cái là những hoa có phần phình nhỏ hình dưa leo ở gốc, phần này sẽ trở thành quả nếu được thụ phấn; hoa đực không có phần phình này.)

Sự thiếu hụt quả cũng có thể do thụ phấn kém bởi ong, đặc biệt trong điều kiện mưa, nhiệt độ lạnh, hoặc do thuốc trừ sâu. Đừng lo lắng, bạn có thể thụ phấn bằng tay. (Nhúng một que tăm bông vào phấn hoa đực và chuyển nó vào trung tâm của hoa cái.)

Hãy nhớ rằng, các giống lai gynoecious (những giống chủ yếu tạo ra hoa cái) cần cây dưa leo đồng hành có hoa đực để đậu trái.

Trồng dưa leo tại nhà không quá khó nếu bạn tuân thủ các hướng dẫn trên. Hãy bắt tay vào trồng và tận hưởng những quả dưa leo tươi ngon từ vườn nhà mình!

Chúc các bạn thành công!