Bạn có nhìn thấy những con bọ xanh li ti trên cây không? Rất có thể đó là rệp (Aphids) đấy! Dưới đây là những mẹo hay nhất của chúng tôi để nhận biết và loại bỏ rệp trong khu vườn của bạn.
Rệp cây là gì?
Rệp dường như luôn tìm được cách xâm nhập vào mọi khu vườn. Chúng là những côn trùng nhỏ xíu, thân mềm, kiếm ăn bằng cách hút chất dinh dưỡng từ cây trồng. Khi xuất hiện với số lượng lớn, rệp có thể làm cây yếu đi đáng kể, gây hại cho hoa và quả. Rệp sinh sản rất nhanh, vì vậy việc kiểm soát chúng trước khi chúng bắt đầu sinh sản là rất quan trọng. Trong một mùa có thể xuất hiện nhiều thế hệ rệp.
Tin tốt là rệp di chuyển khá chậm chạp và với sự chăm sóc cẩn thận, chúng ta có thể kiểm soát được chúng.
Nhận diện rệp
Rệp rất nhỏ (con trưởng thành dài dưới 6mm) và thường khó nhìn thấy bằng mắt thường. Các loài rệp khác nhau có thể có màu trắng, đen, nâu, xám, vàng, xanh nhạt, hoặc thậm chí hồng! Một số loài có lớp phủ sáp hoặc lông. Chúng có hình dạng giống quả lê với râu dài; ấu trùng (rệp non) trông giống như rệp trưởng thành. Hầu hết các loài đều có hai ống ngắn (gọi là sừng) nhô ra từ phía sau.
Rệp trưởng thành thường không có cánh, nhưng hầu hết các loài có thể phát triển thành dạng có cánh khi quần thể trở nên đông đúc. Khi chất lượng thức ăn giảm, những con có cánh có thể bay đến các cây khác, sinh sản và bắt đầu một quần thể mới. Rệp thường ăn theo nhóm lớn, mặc dù đôi khi bạn có thể thấy chúng đơn lẻ hoặc theo số lượng nhỏ.
Mặc dù rệp nói chung ăn trên nhiều loại cây khác nhau, nhưng các loài rệp khác nhau có thể chuyên biệt cho một số cây nhất định. Ví dụ, một số loài bao gồm rệp đậu, rệp bắp cải, rệp khoai tây, rệp đào xanh, rệp dưa, và rệp táo lông.
Một số loài rệp có màu sẫm hơn, như màu nâu. Rệp khoai tây là một loại rệp nâu phổ biến.
Dấu hiệu nhận biết cây bị rệp tấn công
Rệp non và trưởng thành đều hút chất dinh dưỡng từ cây, tấn công lá, thân, chồi, hoa, quả và/hoặc rễ, tùy thuộc vào từng loài. Hầu hết rệp đặc biệt thích những chồi non mọc mập mạp. Một số loài như rệp đào xanh ăn trên nhiều loại cây, trong khi những loài khác như rệp táo hồng chỉ tập trung vào một hoặc một vài loại cây chủ.
Hãy để ý những dấu hiệu sau:
- Lá bị biến dạng, cong queo, còi cọc hoặc vàng úa. Đừng quên kiểm tra mặt dưới lá; rệp rất thích ẩn nấp ở đó.
- Nếu lá hoặc thân cây phủ một lớp chất dính, đó có thể là dấu hiệu rệp đã hút nhựa cây. Chất “mật” này, một chất lỏng ngọt do côn trùng thải ra, có thể thu hút các loài côn trùng khác như kiến đến thu thập làm thức ăn.
- Đôi khi, chất mật này có thể khuyến khích sự phát triển của nấm mốc đen, khiến cành và lá trông có vẻ đen.
- Hoa hoặc quả có thể bị biến dạng do rệp ăn.
- Một số loài rệp gây ra các u sưng trên rễ hoặc lá.
- Rệp có thể truyền virus giữa các cây và cũng thu hút các côn trùng khác săn mồi chúng, như bọ rùa.
Rệp có thể có nhiều màu sắc khác nhau, bao gồm cả màu vàng, và chúng tiết ra một chất dính như mật.
Cách diệt trừ rệp: Tiêu diệt rệp
-
Thử phun một tia nước mạnh lên cây bị nhiễm rệp; đôi khi chỉ cần một cú phun mạnh là đủ để làm rụng rệp. Thông thường, chúng không thể tìm đường quay lại cây cũ.
-
Dầu neem, xà phòng diệt côn trùng và dầu làm vườn có hiệu quả chống lại rệp, nhưng những chất này cần tiếp xúc trực tiếp với rệp mới có tác dụng. Hãy nhớ tuân theo hướng dẫn sử dụng trên bao bì.
-
Bạn thường có thể kiểm soát rệp bằng cách lau hoặc xịt lá cây với dung dịch nước pha loãng với một vài giọt nước rửa chén. Nên xịt lại nước xà phòng mỗi 2-3 ngày trong 2 tuần.
-
Một biến thể của hỗn hợp xà phòng-nước này sử dụng ớt: Khuấy đều 1 lít nước, 1 thìa cà phê nước rửa chén và một chút ớt. Không pha loãng trước khi xịt lên cây.
-
Đất diatomite (DE) là một chất hữu cơ không độc hại sẽ làm khô rệp.
Cảnh báo: Không sử dụng DE khi cây đang nở hoa, vì nó sẽ giết chết các loài thụ phấn như ong và bướm nếu chúng tiếp xúc với nó.
Xịt nước mạnh lên cây là một cách để kiểm soát quần thể rệp trong vườn của bạn.
Cách phòng ngừa rệp
-
Đối với cây ăn quả hoặc cây bóng mát, hãy phun dầu làm vườn khi cây đang ngủ đông để tiêu diệt trứng rệp đang trú đông.
-
Các côn trùng có ích như bọ rùa, bọ cánh lưới và ong ký sinh sẽ ăn rệp. Thu hút những côn trùng này đến vườn của bạn bằng cách tạo ra một môi trường đa dạng với nhiều loại hoa và cây lá, cũng như nguồn nước. Bạn có thể đặt mua thêm những côn trùng này trực tuyến để giúp kiểm soát quần thể rệp ngay từ đầu.
-
Trồng cây bạn có thể giúp ngăn rệp tránh xa cây trồng của bạn, hoặc thu hút chúng ra khỏi những cây bạn thực sự muốn trồng. Ví dụ:
- Rệp bị đẩy lùi bởi cỏ bạc hà.
- Rệp đặc biệt bị thu hút bởi cây mù tạt và cây sen cạn. Hãy trồng những cây này gần các cây quý giá hơn để làm bẫy cho rệp. Rệp có thể sẽ tấn công những cây này trước khi đến với cà chua quý giá của bạn. (Hãy kiểm tra các cây bẫy thường xuyên để ngăn quần thể rệp lan sang các cây quý giá của bạn.)
- Cây sen cạn làm hỏng vị của nhựa cây ăn quả đối với rệp và sẽ giúp giữ rệp tránh xa bông cải xanh.
- Tỏi và hẹ đẩy lùi rệp khi được trồng gần rau diếp, đậu Hà Lan và cây hồng.
Ấu trùng bọ rùa trông có vẻ đáng sợ, nhưng chúng là một trong những thiên địch hàng đầu của rệp. Nếu bạn thấy chúng trên cây, hãy để chúng yên!
Sử dụng cồn để kiểm soát rệp
Cồn isopropyl (còn gọi là isopropanol hoặc cồn tẩy rửa) hoạt động tốt và dễ tìm, nhưng hãy đảm bảo nó không có chất phụ gia. Ethanol thường hoạt động tốt nhất. Cồn thường có nồng độ 70% trong các cửa hàng. Để tạo dung dịch cồn diệt côn trùng, trộn các phần bằng nhau của cồn 70% và nước (hoặc, nếu sử dụng cồn 95%, trộn 1 phần cồn với 1,5 phần nước).
Bạn cũng có thể thêm cồn vào hỗn hợp xà phòng để làm cho nó hiệu quả hơn. Ví dụ, trong một chai xịt, kết hợp 5 cốc nước, 2 cốc cồn isopropyl và 1 thìa súp nước rửa chén.
Những loại dung dịch này KHÔNG nên được xịt lên toàn bộ cây cùng một lúc. Chỉ xịt hoặc lau những vùng bị nhiễm rệp. Nó sẽ chỉ giết chết rệp khi tiếp xúc trực tiếp, vì vậy có thể cần phải áp dụng nhiều lần.
THẬN TRỌNG: Khi sử dụng bình xịt cồn hoặc xà phòng, hoặc kết hợp cả hai, luôn thử trên một vùng nhỏ của cây trước, và áp dụng vào buổi sáng hoặc buổi tối, khi ánh nắng mặt trời không quá gay gắt. Theo dõi cây trong vài ngày để phát hiện bất kỳ phản ứng bất lợi nào trước khi áp dụng thêm. Cây có thể nhạy cảm với cồn và nước rửa chén. Ngoài ra, một số loại xà phòng có chất phụ gia có thể gây hại cho cây - hãy chọn loại tinh khiết nhất.