Bệnh thán thư (Anthracnose) là một trong những bệnh nấm phổ biến, gây hại cho nhiều loại cây trồng, từ rau quả đến cây cảnh và cây ăn quả. Để giúp các bạn yêu cây, yêu hoa và thích làm vườn nghiệp dư tại nhà phòng tránh bệnh thán thư hiệu quả, dưới đây là một số biện pháp hữu ích.
1. Nhận diện bệnh thán thư
Bệnh thán thư thường xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, màu vàng hoặc nâu trên lá, thân, hoa và quả. Khi bệnh tiến triển, các đốm này sẽ tối màu hơn và có thể lan rộng, gây hại nghiêm trọng cho cây trồng. Trên cây rau quả, bệnh có thể gây ra các vết lõm màu đen trên quả, dẫn đến thối rữa trong điều kiện ẩm ướt. Đối với cây thân gỗ, bệnh có thể làm chết đầu cành non và làm rụng lá sớm.
a. Dấu hiệu trên lá
Trên lá, bệnh thán thư thường bắt đầu với các đốm nhỏ, không đều màu vàng hoặc nâu. Những đốm này dần dần sẫm màu và có thể lan rộng, che phủ toàn bộ bề mặt lá. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, lá cây có thể rụng sớm, làm giảm khả năng quang hợp và sức khỏe tổng thể của cây.
Bệnh thán thư trên lá cây bí
Bệnh thán thư trên lá nha đam
b. Dấu hiệu trên quả
Trên quả, bệnh thán thư xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, đen và lõm. Trong điều kiện ẩm ướt, các đốm này có thể lan rộng và hình thành các khối bào tử màu hồng ở trung tâm, cuối cùng làm quả bị thối rữa.
Bệnh thán thư trên quả chuối
c. Dấu hiệu trên thân và cành
Trên thân và cành, bệnh thán thư có thể gây ra các vết đốm hoặc vết thương màu đen, thường xuất hiện dọc theo các đường gân lá. Các vết thương này có thể làm cành non chết và lá rụng sớm.
Bệnh thán thư trên cành và hoa xoài
2. Biện pháp phòng ngừa bệnh thán thư
a. Chọn giống kháng bệnh
Khi mua cây giống, hãy chọn những giống cây kháng bệnh thán thư. Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh ngay từ đầu. Những giống cây kháng bệnh thường được lai tạo để có khả năng chống lại các loại nấm gây bệnh, giúp cây trồng khỏe mạnh hơn trong môi trường ẩm ướt và nhiều nấm.
b. Cải thiện đất trồng
Trồng cây trên đất thoát nước tốt và bón phân hữu cơ để tăng cường sức đề kháng cho cây. Đất thoát nước kém có thể tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho nấm phát triển. Việc bổ sung phân hữu cơ không chỉ cải thiện cấu trúc đất mà còn cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để cây phát triển khỏe mạnh hơn.
c. Tưới nước đúng cách
Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt vào gốc thay vì tưới phun để tránh nước bắn lên lá cây, giảm nguy cơ lây lan nấm. Nên tưới cây vào buổi sáng để lá có thời gian khô trước khi đêm đến. Tưới nước vào sáng sớm cũng giúp cây hấp thụ nước hiệu quả hơn, giảm nguy cơ bị bệnh nấm.
d. Thực hiện luân canh cây trồng
Luân canh cây trồng mỗi 2-3 năm một lần để ngăn ngừa nấm thán thư tồn tại và lây lan trong đất. Tránh trồng cây cùng loại ở cùng một vị trí liên tục, vì điều này sẽ tạo điều kiện cho nấm phát triển và tồn tại lâu dài trong đất.
e. Giữ vườn sạch sẽ
Thu gom và tiêu hủy các lá, cành cây bị nhiễm bệnh. Việc vệ sinh vườn thường xuyên sẽ giúp ngăn ngừa bệnh lây lan. Bạn nên thu gom lá rụng và cành khô vào mùa thu và tiêu hủy chúng đúng cách.
3. Xử lý khi cây bị nhiễm bệnh
a. Loại bỏ cây bị nhiễm
Khi phát hiện cây bị nhiễm bệnh, hãy loại bỏ và tiêu hủy chúng ngay lập tức để ngăn ngừa lây lan. Tránh tiếp xúc với các cây khỏe mạnh khi cây còn ướt. Việc cắt tỉa và loại bỏ các bộ phận bị nhiễm bệnh giúp giảm bớt nguồn nấm trong vườn.
b. Sử dụng thuốc trừ nấm
Sử dụng các loại thuốc trừ nấm hữu cơ như dầu neem, bột lưu huỳnh hoặc thuốc chứa đồng để phun lên cây bị nhiễm bệnh. Những loại thuốc này có thể giúp kiểm soát và ngăn ngừa sự phát triển của nấm thán thư. Dầu neem và lưu huỳnh là những lựa chọn an toàn và hiệu quả để kiểm soát bệnh nấm mà không gây hại cho môi trường.
c. Bảo vệ quả và hoa
Khi quả bắt đầu chín, hãy đảm bảo chúng không tiếp xúc với đất. Sử dụng giá đỡ hoặc vật liệu che chắn để giữ cho quả không chạm đất. Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh từ đất và đảm bảo quả chín an toàn.
d. Vệ sinh dụng cụ làm vườn
Sau mỗi lần sử dụng, hãy vệ sinh và khử trùng các dụng cụ làm vườn bằng dung dịch cồn hoặc nước tẩy để tránh lây lan nấm. Điều này đặc biệt quan trọng khi bạn đã xử lý các cây bị nhiễm bệnh, vì nấm có thể bám vào dụng cụ và lây lan sang các cây khỏe mạnh khác.
4. Thực hiện các biện pháp tự nhiên và sinh học
a. Sử dụng vi sinh vật
Một số vi sinh vật như Bacillus subtilis có khả năng kiểm soát nấm thán thư hiệu quả. Các sản phẩm sinh học chứa vi sinh vật này có thể được sử dụng để phun lên cây trồng, giúp ngăn ngừa và kiểm soát bệnh mà không cần sử dụng hóa chất.
Tham khảo: Phân lập và tuyển chọn chủng vi khuẩn thuộc nhóm Bacillus subtilis có khả năng đối kháng tốt với nấm Colletotrichum scovillei gây bệnh thán thư trên ớt
b. Tạo điều kiện khô thoáng
Đảm bảo cây trồng có đủ không gian và ánh sáng mặt trời để giảm độ ẩm, giúp ngăn ngừa nấm phát triển. Việc tỉa cành và lá thường xuyên để tạo không gian thoáng đãng cũng rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh thán thư.
c. Sử dụng chất kháng nấm tự nhiên
Một số chất tự nhiên như tỏi, hành và ớt có thể được sử dụng để tạo dung dịch phun phòng ngừa nấm. Chúng có đặc tính kháng nấm tự nhiên và có thể giúp bảo vệ cây trồng khỏi bệnh thán thư một cách an toàn và hiệu quả.
Kết Luận
Phòng tránh và kiểm soát bệnh thán thư đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng và các biện pháp phòng ngừa đúng cách. Bằng cách thực hiện những biện pháp trên, bạn sẽ giúp cây trồng trong vườn luôn khỏe mạnh và phát triển tốt. Hãy bắt tay vào thực hiện ngay hôm nay để bảo vệ khu vườn yêu quý của bạn!
Chúc các bạn làm vườn vui vẻ và thành công!